Promocija ljudi, znanja i vještina lokalnih zajednica
Javno preduzeće za nacionalne parkove Crne Gore u okviru Dana evropske baštine pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i medija, u subotu, 30.9.2023, organizovalo je događaj „Čunu u čast″ u NP Skadarsko jezero.
U okviru događaja na Rijeci Crnojevića organizovan je sajam kojim se promovišu ljudi i lokalne zajednice, njihove vještine, umijeća i znanja kroz predmete i rukotvorine koji su proizvedeni na ovom prostoru. Takođe je organizovana izložba starih fotografija sa jezerskim motivima, dok je u centru pažnje bio čun, vještine tradicionalnog ribolova i demonstracija pripreme ribe na stari način. Posjetioci su imali priliku i da slušaju izvornu muziku.
„Svi posjetioci na pristaništu, osim što su uživali u živopisnim pejzažima Rijeke Crnojevića i njenom ambijentu, imali su priliku da izbliza sagledaju rad nosilaca i čuvara naše nematerijalne baštine i da prepoznaju kako je jučerašnje nasljeđe postalo današnje, upravo zahvaljujući ljudima koji su prenosili svoje znanje i vještine‟, kazala je Snežana Vukotić idejni tvorac manifestacije „Čunu u čast‟, etnolog antropolog.
„Naša zemlja je riznica nematerijalnog kulturnog nasljeđa koje možemo upoznati na razne načine, kroz običaje, predanja, legende, te vještinu izrade predmeta, a prostori nacionalnih parkova pružaju obilje materijala, kao što je u ovom slučaju izrada čuna na Skadarskom jezeru. Događaj koji smo osmilili i predstavili na pristaništu Rijeke Crnojevića, osim što je promotivnog karaktera, ima i edukativnu ulogu jer podsjeća na tradicionalne vještine, izradu čuna i ribolov, vjekovima zastupljenim na skadarskom akvatorijumu.‟
Ovogodišnja tema za Dane evropske baštine 2023. godine je „Živo nasljeđe‟. Događaj „Čunu u čast‟ kojim se promoviše tradicionalno plovidbeno sredstvo drveni čun na Skadarskom jezeru u potpunosti se uklapa u zadati koncept.
„Živo nasljeđe se upravo odnosi na znanja i vještine koje su se prenosile sa generacije na generaciju, a koje se i danas koriste, kao što mi koristimo čun na jezeru, dok nam različite tradicionalne vještine i zanati omogućavaju da zaštitimo i sačuvamo naše bogato i raznoliko kulturno nasljeđe, prezentujući ga i valorizujući na mnogo načina. Vještina izrade čunova prenosi se u nekim porodicama kroz 5 generacija, a po riječima iskusnih majstora ako se samo jedna daska pogrešno postavi, čun neće valjati.‟
Tokom svog izlaganja, Snežana Vukotić je takođe podsjetila da prvi pisani podaci o plovidbi po Skadarskom jezeru potiču još iz 167.g.p.n.e. kada je ovim prostorima vladao ilirski kralj Gencije, kao i da se stanovništvo priobalja Skadarskog jezera bavilo ribolovom od njegovog nastanka, kao jednim od glavnih zanimanja i izvora prihoda, a ribarski zanat generacijama prenosio.
Desetine hiljada događaja koji se povodom Dana evropske baštine održavaju u 48 zemalja članica SE, pokazaće, živost, raznolikost i značaj promocije kulturnih tradicija, znanja i vještina zemalja Evrope. Od 1999. godine ovu manifestaciju zajedno organizuju Savjet Evrope i Evropska komisija, slaveći bogatstvo i raznolikost evropske kulturne baštine, istovremeno promovišući dijalog, inkluziju i prekograničnu saradnju.
