KULTURA
Bogato i slojevito kulturno-istorijsko nasljeđe Durmitora može se pratiti od najstarijih praistorijskih epoha do danas. Sačuvani ostaci praistorijskog doba karakterišu više tumula (grobnih humki), koje svjedoče o boravku Ilira na ovom prostoru. Iz vremena rimske dominacije prisutni su cipusi, kameni mostovi, karavanski putevi.
Srednjevjekovnom periodu pripadaju nekropole sa stilizovanim stećcima, ruševine turskih mostova i karaula duž stare crnogorsko - turske granice, razvaline drevnog utvrđenja Pirlitor iznad Levera i tri manastira u dolini Tare, u Dobrilovini, Dovoljii u Đurđevića Tari, nastali od XV do XVII vijeka.
Durmitorski kraj baštini raznovrsno tradicionalno graditeljsko nasljeđe sa pojedinačnim primjerima seoskih kula brvnara, a na katunima savardaci, jatare, kolibe i na tokovima rijeka drvene vodenice i valjanice.
Posebnu vrijednost kulturne tradicije predstavlja narodno duhovno stvaralaštvo iskazano kroz legende i predanja, anegdote i poslovice i epsku poeziju.
Izuzetno graditeljsko djelo savremene arhitekture je grandiozni most na Đurđevića Tari koji se uzdiže nad kanjonom dubokim preko 170 metara.
Da li znaš...
... da kada je sagrađen 1940.godine, bio je najveći drumski most od armiranog betona u Evropi i jedan od nekoliko najvećih i najlepših saobraćajnih objekata ove vrste u svijetu.
Legenda o nastanku Crnog jezera
Jednom naiđe Sveti Sava i zakonači u jednom od manastira pod Durmitorom. Manastir se tada nalazio nasred varošice, u jednoj dubodolini, tamo gde je danas Crno jezero.
Kaluđeri lijepo dočekaše Svetog Savu, ali posumnjaše u to da je on zaista svetac, pa se dogovoriše da mu podvale. Zato, preko noći zakolju pijevca i strpaju ga u obravnicu sveca.
Sjutradan, krene Sveti Sava dalje na put, a za njim pojure kaluđeri vičući:
– “Ej, ti oče, što se svecem kaza, zašto nam noćas ukrade pijevca?
– Šta kažete, Bog i anđeli s vama! Zar ja da pokradem Manastir!
- Jesi, jesi” – povikaše kaluđeri uglas i trgoše Svetom Savi torbu sa ramena.
I gle, u torbi se zaista nalazio zaklan pijevac.
Naljuti se tada Sveti Sava i reče:
– “Da Bogda da se zemlja provali tamo đe vam je sada Manastir, to se mjesto ne zvalo ni varoš ni selo, no se zvalo Crno jezero”.
Tada oživi zaklanog pijevca i od njega postade tetrijeb.
Kada se kaluđeri vrnuše, preneraziše se od čuda: zemlja se provalila i Manastir sa varošicom u bezdan potonuo, a u bezdanu se zavrnulo jezero – Crno jezero, a na površini jezera, u kolovratu obrće se crna kapa jednog kaluđera.
